TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi Uğur Toprak, gıda enflasyonunun yükselmesiyle taklit ve tağşiş ürünlerinin arttığını belirtti. Toprak, alım gücü düşen vatandaşların daha ucuz ürünlere yöneldiğini ve bu nedenle hileli ürünlerin üretilmeye devam ettiğini vurguladı. “Gıda enflasyonu düştüğünde taklit ve tağşişle mücadele daha etkili olacaktır. Aynı zamanda, gıda denetimlerinin de artırılması gerekiyor. Bu bağlamda, gıda mühendisi istihdamının artırılması şart” dedi.
ANKA Haber Ajansına konuşan Uğur Toprak, son iki yıldır taklit ve tağşiş listelerinin açıklanmadığını vurguladı. Toprak, “Tarım ve Orman Bakanlığı belli aralıklarla ifşa listesi olarak bilinen taklit ve tağşiş listelerini yayınlıyordu, ancak en son bu liste Mart 2022’de yayınlandı. 26-27 ay oldu ve hala yeni bir liste açıklanmadı. Bu listelerin yayınlanması her şeyi çözmez ama yurttaşın neyi tükettiğini bilmesi açısından önemli bir kriterdir” dedi.
YURTTAŞLARIN ETİKET OKUMA ALIŞKANLIĞI ARTMALI
Toprak, vatandaşların hileli ürünleri gözle ayırt edemeyeceğini belirterek, “Taklit ve tağşişin birçok sebebi var. Ürünlerin hileli olduğunu sadece duyusal olarak, tadına bakarak veya görüntüsünden anlamak mümkün değil. Mikrobiyolojik ve diğer analizlerin laboratuvarda yapılması gerekiyor. Bilinen, güvenilir ürünleri tüketmek önemli. Gıda okuryazarlığını artırmalı ve etiket okumaya alışmalıyız. Ürünü alırken Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından verilmiş işletme kayıt veya onay numarasına mutlaka bakmalıyız. Eğer bu numara yoksa, alo 177’yi arayarak şikayette bulunmalıyız. İçindekiler kısmını kontrol ederek ürünün gerçekten gıda mı yoksa aşırı işlenmiş bir ürün mü olduğunu anlayabiliriz” dedi.
EN ÇOK HİLE ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞINDA YAPILIYOR
Bakanlığın önceki taklit ve tağşiş listelerine göre en çok zeytin ve zeytinyağında hile yapıldığını söyleyen Toprak, “Kaliteli zeytinyağına daha ucuz ve kalitesiz zeytinyağının karıştırılması veya zeytinyağına diğer tohum yağlarının, özellikle ayçiçek yağının karıştırılması yaygındır. Bu listenin devamında süt ve süt ürünleri, et ve et ürünleri ve bal da yer alıyor” diye konuştu.
YURTTAŞ UCUZ VE HİLELİ ÜRÜNLERE YÖNELMEK ZORUNDA KALIYOR
Taklit ve tağşişi önlemenin yollarını açıklayan Toprak, “Taklit ve tağşişi önlemenin iki yolu var. Birincisi, gıda enflasyonunu düşürmek, yani yurttaşın alım gücünü artırmaktır. Son dönemde kira, elektrik, ulaşım gibi birçok kaleme zam geldi ama asgari ücret aynı oranda artmadı. TÜRK-İŞ’in son verilerine göre açlık sınırı yaklaşık 17.700 TL, yoksulluk sınırı ise 58.000 TL’ye dayandı. Asgari ücret açlık sınırının altında kaldı ve bu da yurttaşları daha ucuz, hileli ürünlere yöneltiyor. Diğer yandan, bu ürünlere talep olduğu için üretimi de devam ediyor. Halkın alım gücünü artırarak bu ürünlere talebi azaltmalıyız. Gıda enflasyonu düştüğünde taklit ve tağşişle mücadele edilmiş olacak” dedi.
Toprak, denetimlerin de artırılması gerektiğini belirterek, “Bakanlığın denetimlerini mutlaka artırması gerekiyor, ancak bu sadece sayısal olarak değil. 2023 verilerine göre 710 binin üzerinde işletmeye 7.522 kişiyle yaklaşık 1.300.000’in üzerinde denetim yapıldığı belirtiliyor. Bu durumda bir işletme yılda iki kez bile denetlenmemiş oluyor. Yılda bir kez yapılan denetimle gıda güvenliğini ve halk sağlığını sağlayamazsınız. Başta gıda mühendisleri olmak üzere istihdam artırılmalı ve denetimler etkin bir şekilde yapılmalı. Bu adımlar atılmadıkça taklit ve tağşişle yüz yüze kalmaya devam edeceğiz” dedi.
