TÜİK’in 2024 yılına ait “Gelir Dağılımı İstatistikleri” raporu, Türkiye’de gelir eşitsizliğinin boyutlarını bir kez daha gözler önüne serdi. Rapora göre, en yüksek gelir grubuyla en düşük gelir grubu arasındaki fark hâlâ ciddi seviyelerde.
Gelir Uçurumu: 22.8 Kata UlaşıyorRaporda, gelir dağılımı toplumun yüzde 10’luk ve yüzde 5’lik dilimlerine göre incelendiğinde, aradaki farkın daha da büyüdüğü görülüyor. Yüzde 10’luk dilimlerde bu fark 13.3 kat, yüzde 5’lik dilimlerde ise 22.8 kat olarak ölçüldü.En yüksek “eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri”ne sahip yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay 0.6 puan azalarak yüzde 48.1’e gerilerken, en düşük gelir grubunun payı 0.2 puan artarak yüzde 6.3’e çıktı. Gelirden en çok pay alan yüzde 20 ile en az pay alan yüzde 20 arasındaki fark, bir önceki yıl 7.9 katken bu yıl 7.7 kata geriledi.Gini Katsayısı: Türkiye Avrupa’dan UzaklaşıyorGelir dağılımı eşitsizliğinin uluslararası bir ölçütü olan Gini katsayısı, 2024 raporunda 0.413 olarak açıklandı. Bu oran, önceki yıl 0.420, 2019’da ise 0.395 idi. Katsayının “1”e yaklaşması eşitsizliğin artmasını, “0”a yaklaşması ise gelir dağılımındaki adaletin artmasını ifade ediyor.Türkiye’nin Gini katsayısı, Avrupa Birliği ortalaması olan 0.296’nın oldukça üzerinde. Avrupa’daki en kötü durumdaki ülke olan Bulgaristan’da bile bu oran 0.372 iken, gelir eşitsizliğinde en iyi durumda olan Slovakya’da 0.261 seviyesinde bulunuyor.Ortalama Gelir Arttı, Ancak Eşitsizlik AzalmadıTÜİK verilerine göre, yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri, yüzde 108.3 oranında artış göstererek 187 bin 728 TL oldu. Ancak bu gelir dağılımı, gruplar arasında büyük farklar ortaya koyuyor:
En düşük gelire sahip yüzde 20’lik kesimde gelir: 58 bin 690 TLEn yüksek gelire sahip yüzde 20’lik kesimde gelir: 451 bin 347 TLEkonomik Krizin Etkisi SürüyorUzmanlar, özellikle
2018’den bu yana süren ekonomik krizin, gelir dağılımı eşitsizliğini derinleştirdiğine dikkat çekiyor. Ekonomik krizin yanı sıra siyasi kararların ve ideolojik tercihlerinin de bu uçurumu daha da artırdığı ifade ediliyor.Gelir adaletsizliğinin, toplumsal huzur ve ekonomik sürdürülebilirlik açısından kritik bir sorun olduğu vurgulanırken, TÜİK’in bu verileri eşitsizliğin azaltılması yönünde daha somut adımların atılması gerektiğini bir kez daha gösteriyor.
